Thực hiện Nghị quyết số 131/2020/QH14 của Quốc hội và Nghị định số 33/2021/NĐ-CP quy định về việc tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh (TPHCM). Sau hơn 1 tuần đi vào thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp tại TPHCM được vận hành thông suốt, không bị gián đoạn, thể hiện được tính hiệu quả trong quản lý nhà nước theo mô hình này.
Gắn kết chặt chẽ với nhân dân
Hiện nay mô hình chính quyền địa phương 2 cấp nhận được sự đồng tình và hài lòng của người dân, doanh nghiệp khi đến xã, phường thực hiện các thủ tục hành chính công.
Bởi sự thay đổi này bao gồm cả tư duy, hành động trong việc điều hành, thực hiện công việc của lãnh đạo, cán bộ phường xã với một thái độ phục vụ, tăng cường phân quyền, chủ động xử lý vi phạm đến việc tái thiết bộ máy vận hành minh bạch, hiện đại… cho một nền hành chính vì dân và gần dân hơn.Mô hình Chính quyền 2 cấp - Gọn nhẹ, hiệu quả, tập trung
Người dân được hưởng dẫn làm các thủ tục tận tình tại phường, xã.
Chính quyền 2 cấp phát huy nguyên tắc “lấy người dân làm trung tâm phục vụ” thông qua: Cải tiến lề lối làm việc: nhanh chóng – hiệu quả – minh bạch. Tổ chức tiếp công dân, đối thoại, giải quyết kiến nghị, khiếu nại, phản ánh ngay tại địa phương.Phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể để phát huy dân chủ, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân.
Theo ông Kiều Quốc Tuấn, Luật gia, Trọng tài viên, Thành viên Quản lý Viện Nghiên cứu Pháp luật bảo vệ Doanh nghiệp và Người tiêu dùng, thì việc vận hành mô hình chính quyền 2 cấp là một bước tiến lớn trong cải cách hành chính và tổ chức bộ máy nhà nước, không chỉ nhằm tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, mà còn thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước nhằm xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, gần dân và vì dân. Việc vận hành hiệu quả mô hình này không chỉ đòi hỏi sự chỉ đạo quyết liệt từ cấp trên mà còn cần sự chung tay, đồng thuận của đội ngũ cán bộ và toàn thể Nhân dân.
Nhờ đó, bộ máy được tinh gọn, giảm bớt trung gian, tăng cường quyền chủ động và trách nhiệm cho Chủ tịch UBND phường, cùng với sự lãnh đạo sâu sát của Đảng, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị các ban ngành đoàn thể đã giúp việc điều hành trở nên linh hoạt, kịp thời và sát thực tế hơn.
Chủ động trong điều hành
Cùng với cả nước, TPHCM vừa hoàn thành việc sáp nhập hành chính với hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu. Hiện TPHCM có 22 đơn vị hành chính cấp huyện và 168 đơn vị hành chính cấp xã. Các đơn vị cấp huyện bao gồm 16 quận, 5 huyện và 1 thành phố. Các đơn vị cấp xã bao gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu.
Mô hình 2 cấp đẩy mạnh phân cấp, giao quyền giải quyết nhiều thủ tục hành chính ngay tại cơ sở. Tăng tính tự chủ trong quản lý địa bàn, xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh. Đảm bảo nguyên tắc “ở đâu gần dân, hiểu dân thì ở đó giải quyết công việc cho dân”. Việc điều chỉnh này giúp người dân không phải đi lại nhiều cấp, tiết kiệm thời gian, công sức, đồng thời tạo điều kiện để chính quyền cơ sở phát huy vai trò quản lý toàn diện.
Cán bộ xã,phường,quận thể hiện tinh thần trách nhiệm cao.
TPHCM đã lựa chọn con đường cải cách quyết liệt, đồng bộ và khoa học. Việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp không chỉ đơn thuần là tái cơ cấu tổ chức mà còn là cải cách phương thức quản trị, chuyển từ hành chính truyền thống sang mô hình chính quyền số. Sự chuẩn bị bài bản, kỹ lưỡng từ tổ chức bộ máy, nhân sự, đến hạ tầng công nghệ, quy trình hành chính và cơ sở pháp lý là yếu tố đảm bảo thành công. Cùng với đó là sự đồng thuận của người dân, sự đồng lòng của đội ngũ cán bộ, sự lãnh đạo xuyên suốt của Trung ương và Thành ủy TPHCM
Để vận hành hiệu quả mô hình chính quyền 2 cấp, TPHCM cụ thể hóa bằng các văn bản chỉ đạo sát sao như Nghị quyết số 25-NQ/TU ngày 21/3/2024 của Thành ủy TPHCM về đẩy mạnh sắp xếp đơn vị hành chính các cấp giai đoạn 2023 - 2030; Kế hoạch số 152/KH-UBND ngày 05/4/2024 của UBND TPHCM thực hiện Nghị quyết số 25-NQ/TU. Ngoài ra, Thành ủy TPHCM còn ban hành Chỉ thị số 32-CT/TU ngày 15/5/2025 về tăng cường sự lãnh đạo đối với việc tổ chức, vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; UBND TPHCM ban hành Quyết định số 2045/QĐ-UBND ngày 10/6/2025 về việc kiện toàn bộ máy hành chính và phân công, phân cấp quản lý tại các đơn vị hành chính mới
Đồng thời, các địa phương chú trọng: Củng cố đội ngũ cán bộ, công chức phường đảm bảo đủ năng lực, chuyên môn, phẩm chất chính trị; Ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh cải cách hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến, giảm thủ tục, minh bạch hóa các quy trình. Mỗi công chức ở phường vừa phải giỏi nghiệp vụ, vừa phải thân thiện, gần dân, góp phần xây dựng hình ảnh “công bộc của dân” trong thời đại mới.
Đồng chí Nguyễn Văn Được, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM khẳng định việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp là bước đi mang tính chiến lược, đặt nền tảng cho sự phát triển bền vững của đô thị lớn nhất cả nước. Với diện tích hơn 6.772 km² và dân số hơn 14 triệu người, TPHCM mới sẽ là một “siêu đô thị” hiện đại, năng động bậc nhất khu vực Đông Nam Á.
Hồng Lan