Gia Lai đầu tư hạ tầng, mở trục giao thương mới tại Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh

Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh được xác định là cửa ngõ giao thương phía Tây của tỉnh Gia Lai và khu vực Tây Nguyên, kết nối trực tiếp với các tỉnh Đông Bắc Campuchia, đồng thời đóng vai trò trung chuyển hàng hóa và du lịch trên tuyến hành lang Đông – Tây. Với vị trí này, Lệ Thanh không chỉ phục vụ nhu cầu xuất nhập khẩu song phương Việt Nam – Campuchia, mà còn có khả năng tham gia sâu hơn vào chuỗi lưu chuyển hàng hóa khu vực, hướng tới thị trường Thái Lan, Myanmar và các nước ASEAN.

Một dấu mốc quan trọng trong quá trình hiện thực hóa tầm nhìn đó là việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1074/QĐ-TTg ngày 4/6/2025, phê duyệt Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh đến năm 2045. Trên cơ sở này, UBND tỉnh Gia Lai đã cụ thể hóa bằng kế hoạch triển khai quy hoạch với 6 phân khu chức năng, tạo nền tảng pháp lý và không gian phát triển dài hạn cho khu kinh tế cửa khẩu.

Đáng chú ý, mới đây UBND tỉnh Gia Lai tiếp tục ban hành quyết định phê duyệt Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/2000 Khu đô thị cửa khẩu Lệ Thanh (Phân khu 1) – khu vực được xem là “lõi phát triển” của toàn Khu kinh tế. Phân khu này có diện tích khoảng 1.512 ha, nằm trên địa bàn hai xã Ia Dom và Ia Nan, trong đó khoảng 550 ha được dành để phát triển các khu chức năng trọng điểm như khu thương mại – dịch vụ cửa khẩu, khu phi thuế quan, khu logistics, khu sản xuất công nghiệp, cảng cạn ICD và không gian đô thị.

Việc hoàn thiện quy hoạch chi tiết ở cấp độ 1/2000 mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với môi trường đầu tư. Khi cấu trúc không gian, chức năng sử dụng đất và định hướng phát triển được xác định rõ ràng, Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh bước sang giai đoạn “sẵn sàng đón dòng vốn”, nhất là các dự án kho bãi, trung chuyển, tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập và dịch vụ logistics quy mô lớn.

Đây chính là điều kiện then chốt để thương mại biên giới chuyển từ hình thức nhỏ lẻ sang mô hình giao thương có tổ chức, có chuỗi và có khả năng tạo giá trị gia tăng ngay tại khu vực cửa khẩu.

Theo định hướng của tỉnh Gia Lai, Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh sẽ được phát triển theo mô hình “cửa khẩu số, cửa khẩu thông minh – một lần dừng”, kết hợp đầu tư hạ tầng thương mại biên giới hiện đại với hệ thống logistics đồng bộ. Các khu phi thuế quan, kho ngoại quan, kho lạnh, bãi kiểm hóa và trung tâm trung chuyển hàng hóa được kỳ vọng sẽ trở thành “đòn bẩy” thúc đẩy lưu thông hàng hóa giữa Tây Nguyên và Đông Bắc Campuchia, đồng thời rút ngắn thời gian, chi phí thông quan cho doanh nghiệp.

Thực tế cho thấy, dù tiềm năng lớn, hoạt động thương mại biên giới qua Lệ Thanh hiện vẫn chưa tương xứng. Theo báo cáo của Tỉnh Gia Lai, trong 8 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu qua cửa khẩu này đạt khoảng 155 triệu USD, chiếm 7% kim ngạch xuất nhập khẩu toàn tỉnh Gia Lai. Con số này phản ánh dư địa phát triển còn rất rộng, đặc biệt khi hạ tầng logistics và dịch vụ hỗ trợ xuất nhập khẩu chưa được khai thác đầy đủ. Chính vì vậy, mục tiêu đến năm 2030 đưa kim ngạch xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh vượt mốc 2 tỷ USD được xem là thách thức, nhưng hoàn toàn khả thi nếu các dự án động lực được triển khai đúng tiến độ.

Ở góc độ liên kết vùng, Lệ Thanh còn được hưởng lợi từ các dự án hạ tầng “xương sống” đang và sẽ được đầu tư, như tuyến cao tốc Pleiku – Lệ Thanh, quốc lộ 14C và các trục kết nối Tây Nguyên với Duyên hải miền Trung. Khi những tuyến giao thông này được hoàn thiện, cửa khẩu Lệ Thanh không chỉ là điểm cuối của dòng hàng, mà sẽ trở thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới logistics liên vùng, kết nối sản xuất nông nghiệp, chế biến và xuất khẩu của Tây Nguyên với thị trường khu vực.

Với định hướng thu hút các ngành có lợi thế như chế biến nông sản, cà phê, tinh bột, gỗ, cao su, thức ăn gia súc cùng các dự án kho bãi, logistics và trung chuyển hàng hóa, Gia Lai đang đặt cược vào mô hình phát triển cửa khẩu gắn với chuỗi giá trị sản xuất – thương mại – dịch vụ. Đây không chỉ là bài toán tăng kim ngạch xuất nhập khẩu, mà còn là cách để hình thành không gian kinh tế biên giới năng động, tạo việc làm, thúc đẩy đô thị hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực Tây Nguyên trong tiến trình hội nhập.

Từ những bước đi quy hoạch bài bản đến quyết tâm hoàn thiện hạ tầng và cải cách mô hình quản lý cửa khẩu, Khu kinh tế Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh đang dần chuyển mình từ một điểm thông quan truyền thống thành trung tâm giao thương mới của vùng. Nếu được triển khai đồng bộ và hiệu quả, Lệ Thanh không chỉ là “cửa ngõ” của Gia Lai, mà còn có thể trở thành một điểm sáng trong bức tranh phát triển kinh tế biên mậu của Việt Nam trong giai đoạn tới.

Hồng Như